W ramach cyklu tematyki dotyczącej tlenu i ludzkiego ciała dziś przedstawimy zagadnienie oparzeń skóry. Kiedy mamy do czynienia z oparzeniem, jak je zdefiniować?
Jeśli mówimy o oparzeniu medycznym, definiujemy je jako uszkodzenie tkanek (najczęściej skóry i błon śluzowych) poprzez bezpośrednie działanie na skórę człowieka wysokiej temperatury, energii elektrycznej, promieniowania jonizującego lub żrących środków chemicznych. Oparzenia (w zależności od uszkodzeń jakie wywoła) prowadzić może do uszkodzenia tkanek głębokich i poważnych konsekwencji dla życia i zdrowia człowieka.
Oparzenia kwalifikowane są w IV stopniowej skali (rozszerzony opis na końcu artykułu).
Oparzenie – jeśli mowa o oparzeniu, to zawsze mamy dwa podstawowe czynniki: temperatura oddziaływująca na skórę oraz czas, w jakim to odziaływanie ma miejsce. W pierwszym stopniu występuje ono przy przekroczeniu 42 stopni Celsiusa, oddziaływania na powierzchnię skóry przez określony czas. Temperatura ta jest dolną granicą, po której przekroczeniu białko tkankowe pozostaje nieodwracalnie uszkodzone. Powyżej tej temperatury jest już tylko gorzej, a oparzenia mają dużo bardziej dotkliwy charakter!!!.
Poprzez owe oddziaływanie w określonym czasie dochodzi do martwicy naskórka. Na poziomie temperatury 42 stopni Celsjusza , czas dla zajścia takiego nieodwracalnego procesu to 6 godzin. Jednakże z dalszym wzrostem oddziaływania temperatury, proces uszkodzenia skóry GWAŁTOWNIE PRZYSPIESZA. Przy oddziaływaniu temperatury 55 stopni Celsjusza, czas w którym dochodzi do powyżej wskazanych uszkodzeń to około 3 minut. Temperatura ok. 70 stopni Celsjusza powoduje uszkodzenia w czasie PONIŻEJ JEDNEJ SEKUNDY!!!
Jeśli chodzi o tlen i hiperbarię mamy tu ogromny czynnik wspierający regenerację skóry. Mechanizm oddziaływania hiperbarii tlenowej na skórę i błony śluzowe wynika z reakcji zachodzących na poziomie subkomórkowym, komórkowym i tkankowym. U podstaw tych procesów leży stymulacja uwalniania czynników odpowiedzialnych za gojenie się tkanek, poprawę utleniowienia tkanek oraz wiele innych efektów związanych z reakcjami biochemicznymi i procesami wewnątrzkomórkowymi1.
Jedna z osób, będąca pacjentką naszej kliniki, uległa oparzeniu na skutek zetknięcia się skóry ręki z nagrzaną ramą kominka.
Wsparcie hiperbarią gojenia się tego oparzenia, na granicy II/III stopnia, rozpoczęło się następnego dnia po zdarzeniu. Uszkodzenie skóry miało około 7 cm długości i około 5 cm szerokości. Widoczny był nabrzmiały pęcherz zawierający płyn surowiczy. Pęcherz był na całej powierzchni, z którą miała styk skóra z rozgrzanym metalem. Pacjentka zastosowała zimny okład i maść nawilżającą z nanosrebrem bezpośrednio po zdarzeniu – rys. nr 12 .
W kolejnych dniach Pacjentka korzystała z jednogodzinnych zabiegów z częstotliwością czterech zabiegów w kolejno następujących po sobie dniach. Zaobserwować można w ramach kolejnych dni, iż wchłonięcie płynu surowiczego nastąpiło w zaledwie trzy dni, bez perforacji pęcherza i to bez dodatkowych środków medycznych. Wystąpienie strupa
i złuszczenie się naskórka (znaczna poprawa rany) widoczne było praktyczne w okresach dwóch dni od rozpoczęcia kuracji. W sobotę i niedzielę (szósta i siódma doba od zdarzenia) pacjentka nie poddawana była zabiegowi. W kolejnym tygodniu odbyły się trzy zabiegi i znowu nastąpiła (zgodnie z jej suwerenną decyzją) przerwa w zabiegach na sobotę i niedzielę.
W rozpoczynającym się trzecim tygodniu poddana była kolejnym dwóm zabiegom. Po tym czasie pozostało obecnie jedynie lekkie zaczerwienienie w miejscu oparzenia. Pacjentka deklaruje dalszą wolę poddawania się zabiegom w celu całkowitego pozbycia się przebarwienia skórnego. Z obserwacji jakie prowadziła, stwierdziła bardzo wyraźne swędzenie rany po każdym zabiegu. Swędzenie nasilało się w porze wieczornej. Na szczęście umiała się powstrzymać od rozdrapywania gojącej się rany, co nie było takie łatwe. W ramach jej uprzejmości możemy Państwu przedstawić efekty zabiegów, w kolejnych etapach gojenia się rany.
W Polsce widzimy wyraźną dynamikę zaangażowania tlenoterapii hiperbarycznej w medycynie. Szpital MEDICAM w Gryficach – czołowa w Polsce placówka leczenia oparzeń – uruchomiła w grudniu tego roku nowoczesny Ośrodek Terapii Hiperbarycznej. W kompleksowo zmodernizowanych pomieszczeniach ulokowano komorę hiperbaryczną, usprawniającą proces regeneracji tkanek czy gojenia ran, np. przy stopie cukrzycowej lub po radioterapii.
Powstanie tego ośrodka jest dla placówki bardzo ważne. Tlenowa terapia hiperbaryczna jest bowiem jedną z najbardziej efektywnych metod dochodzenia do zdrowia. Polega na dostarczaniu pod wysokim ciśnieniem tlenu do wszystkich komórek ciała, pobudzając do wzrostu i odbudowy np. szpiku kostnego, naskórka czy naczyń krwionośnych. Dzięki komorze hiperbarycznej tkanki skutecznie wysycone są tlenem, który przenika nie tylko do czerwonych krwinek, zwiększa się jego stężenie w osoczu, układzie limfatycznym i płynie mózgowo-rdzeniowym3.
I stopnia – obejmują tylko naskórek. Po czym poznać, że to oparzenie I stopnia? Cechy charakterystyczne to rumień, lekki obrzęk i bolesne pieczenie. Najczęściej oparzenie to występuje u osób, które przesadziły z opalaniem się, czy też naraziły się na zbyt długie działanie promieni słonecznych bez odpowiednich zabezpieczeń, a także na skutek krótkotrwałego działania pary wodnej lub gorącej wody. Skóra w tym przypadku goi się po około tygodniu – czasem do dziesięciu dni. W następstwie oparzenia I stopnia nie pozostaje widoczna blizna.
II stopnia – – obejmują naskórek i część skóry właściwej (oparzenie II stopnia powierzchowne) lub naskórek i pełną grubość skory właściwej (II stopnia głębokie). Po czym poznać oparzenie II stopnia? Cienkościennymi pęcherzami wypełnionymi płynem surowiczym (II stopnia powierzchowne) lub pęcherzami o grubych ścianach, które niekiedy pękają (II stopnia głębokie).Przy tym typie oparzenia mamy do czynienia z procesem zapalnym o silnym stopniu, jak również z martwicą wierzchniej warstwy skóry. Proces gojenia trwa najczęściej około jednego do dwóch miesięcy. Jednakże na skutek oparzenia o tym stopniu może dojść do uszkodzenia, mogącego pozostawiać trwałe zmiany skórna – bliznę na skórze.
III stopnia – obejmują skórę właściwą z naczyniami, nerwami skórnymi i podskórną tkanką tłuszczową. Po oparzeniu III stopnia tworzą się szaro-białe lub żółte strupy spod których sączy się wydzielina, będąca efektem poważnego stanu zapalnego. Oparzeniu tego stopnia i w długim czasie po zaistnieniu, towarzyszy silny ból, a na skutek zniszczenia komórek nerwowych występuje brak czucia na powierzchni uszkodzonej skóry. Po tym stopniu oparzenia pozostaje ziarnina, czyli tkanka złożona z pączkujących naczyń krwionośnych, fibroblastów oraz kolagenu, a później blizna. Oparzenie III stopnia długo się goi i bardzo często wymaga przeszczepu skóry.
IV stopnia - martwica obejmuje głębiej leżące tkanki (mięśnie, ścięgna, kości) oraz narządy wewnętrzne, w skrajnym sytuacjach tkanki są zwęglone. W najcięższych przypadkach, kiedy oparzeniem objęte jest ponad 50% powierzchni ciała, zwykle oparzenie takie jest śmiertelne.
Autor tekstu: dr Kamil Galicki
zdjęcie nr 1
dzień po oparzeniu pęcherz pokryty grubą warstwą maści pooparzeniowej
zdjęcie nr 2
trzy dni po oparzeniu – bez użycia maści czy kremów
zdjęcie nr 3
czwarty dzień po oparzeniu
zdjęcie nr 4
pięć dni po oparzeniu
zdjęcie nr 5
sześć dni po oparzeniu
zdjęcie nr 6
osiem dni po oparzeniu
zdjęcie nr 7
dziesięć dni po oparzeniu
zdjęcie nr 8
dwanaście dni po oparzeniu
zdjęcie nr 9
czternaście dni po oparzeniu
zdjęcie nr 10
szesnaście dni po oparzeniu
zdjęcie nr 11
siedemnaście dni po oparzeniu
Przypisy
1Haltern C., Siekmann U.P., Rump A.F., Rossaint R.: ”Hyperbaric oxygen therapy (HBO):current standing Anasthesiol. Intensivmed. Notfallmed. Schmerzther., 2000
2Dokumentacja i prawa do jej wykorzystywania, jakiegokolwiek rozpowszechniania należą do IKG Technology sp. z o.o.
