Odkrycie tlenu datuje się na rok 1774, a co ciekawsze dokonało tego dwóch całkowicie niezależnych od siebie naukowców1 – działanie dwutorowe (Anglia i Szwecja). Udowodnienie, że tlen jest pierwiastkiem, przypadło naukowcowi z Francji. (szczegółowy opis dokonań naukowych na końcu artykułu).
TLEN – to gaz:
W normalnych warunkach występuje w postaci dwutlenowych cząstek – znane nam O2.
Występuje również, acz rzadziej, w postaci cząstek trójatomowych (O3 – ozon) oraz w postaci cząstek czteroatomowych (O4).
TLEN występuje we wszystkich stanach skupienia:
Tlen w postaci ciekłej i stałej ma charakterystyczne jasnoniebieskie zabarwienie.
Gaz ten charakteryzuje to, iż może tworzyć związki prawie ze wszystkimi pierwiastkami.
Jeśli wejdziemy do Szkół lub wyjdziemy na ulicę naszych miast i miasteczek i zapytamy jaki jest najbardziej znany związek tlenu, usłyszymy odpowiedź:
No jak to co WODA (najbardziej znana jako H2O).
Pamiętajmy!!! TLEN jest niezbędny do wszystkich procesów spalania.
Na skalę przemysłową tlen otrzymujemy ze skroplonego powietrza, poprzez destylację frakcyjną. Na świecie w ten sposób uzyskuje się 99% wyprodukowanego TLENU.
Badacze i odkrywcy, mający wkład w dzisiejszą wiedzę, to:
Joseph Pristley
1766 r. został członkiem Towarzystwa Królewskiego w Londynie,
1771 r. zaobserwował absorbowanie przez rośliny CO2,
1772–74 r. dokonał rozkładu amoniak na wodór i azot,
1774 wykrył istnienie tlenu („zdeflogistowane powietrze”),
i nadto dla latających piórami po papierze w klasycznym stylu (w tym również ja) ciekawostka - 1780 r. inicjator rozpoczęcia produkcji piór metalowych (pierwowzór stalówek).2
Carl (Karl) Wilhelm Scheele szwedzki aptekarz i chemik (odkrycie opublikował dopiero 1777) - Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk; odkrył pierwiastki: tlen, chlor, mangan, molibden, wolfram, wiele związków nieorganicznych, m.in. kwas azotowy(III), kwas cyjanowodorowy, tlenek węgla(II), fluorek wapnia, siarkowodór, amoniak, arszenik, a także takie kwasy organiczne, jak np.: kwas winowy, moczowy, mlekowy, jabłkowy; otrzymał glicerynę.3
W genezie zagadnieniu tlenu wskazać należy dodatkowo, że francuski naukowiec udowodnił, że tlen jest pierwiastkiem.
Lavoisier Antoine Laurent4
1764 r. adwokat przy parlamencie francuskim (Najwyższym Sądzie),
1777 r. wyjaśnił mechanizm spalania,
1778 r. został rzeczywistym członkiem Akademii Nauk w Paryżu,
1785 r. ostatecznie odrzucił teorię flogistonu,
1780 r. skonstruował kalorymetr lodowy,
1787 r. opracował nowe zasady nazewnictwa chemicznego
Jednakże w meritum naszego zagadnienia po badaniach i analizach nad przemianami, którym towarzyszyło wydzielanie się gazów, uznał, że badania te stanowią oderwane ogniwa łańcucha wymagającego uzupełnienia i powtórnego przemyślenia (wypełnienie tego zadania nazwał rewolucją w chemii). 26 III 1774 doniósł, że część powietrza przyłączająca się do metali w trakcie ogrzewania jest „bardziej czysta” i lepiej nadaje się do oddychania niż powietrze atmosferyczne.
Autor artykułu: dr Kamil Galicki
Przypisy
1 Zarys medycyny hiperbarycznej z elementami terapii skojarzonej - prof. dr hab. n. med. dr h. c . Aleksandra SIERONIA, prof. dr hab. n. med. Grzegorz Cieślar, prof. dr hab. n. med. Marek Kawecki.
2 Encyklopedia PWN.
3 Encyklopedia PWN.
4 Encyklopedia PWN.
