Tlenoterapia w ratownictwie - wskazania i przeciwwskazania

Tlenoterapia to popularna metoda terapeutyczna, która często ratuje ludzkie zdrowie i życie. Stosuje się ją, żeby nie dopuścić do niedotlenienia, gdyż komórki organizmu są niezwykle czułe na brak tlenu. Najbardziej wrażliwe są neurony - już po kilku minutach bez dostępu do tlenu w komórkach mózgu dochodzi do nieodwracalnych zmian. Mając to na uwadze zespół ratownictwa medycznego musi działać niezwykle szybko i sprawnie. Tlenoterapia w ratownictwie - kiedy jest wskazana, a kiedy należy jej zaniechać? O tym dowiecie się w tym artykule.

tlenoterapia w ratownictwie

Tlenoterapia w ratownictwie - kiedy jest stosowana? 

Tlenoterapię w ratownictwie medycznym stosuje się, gdy pacjent jest w trakcie ostrej oraz przewlekłej niewydolności oddechowej. Co to jest niewydolność oddechowa? 

To stan, w którym dochodzi do zaburzenia pracy układu oddechowego, czego konsekwencją są:

  • spadek ciśnienia parcjalnego tlenu poniżej 60 mm Hg (8,0 kPa)
  • wzrostu ciśnienia dwutlenku węgla powyżej 45 mm Hg

W medycynie istnieje kilka podziałów niewydolności oddechowej - najważniejszy z nich to na wspomnianą już niewydolność ostrą oraz przewlekłą. Ostra niewydolność oddechowa zachodzi nagle i dynamicznie, jest jednak w pełni odwracalna. Z kolei podczas przewlekłej niewydolności procesy w organizmie zachodzą stopniowo, ale niestety nie są w pełni odwracalne. 

W zależności od tego, z jaką niewydolnością mamy do czynienia, zespół ratownictwa medycznego zastosuje inny rodzaj tlenoterapii - tlenoterapię bierną lub czynną. Różnią się one przede wszystkim metodą podania tlenu oraz stopniem zaangażowania pacjenta w ten proces. Podczas tlenoterapii biernej mamy do czynienia z pacjentem świadomym, który samodzielnie pobiera tlen poprzez cewnik donosowy lub maskę twarzową. W sytuacji, gdy pacjent jest nieprzytomny, a krążenie jest zatrzymane, stosuje się tlenoterapię czynną. Ratownik medyczny musi wtedy zastosować procedurę, w trakcie której mieszanina oddechowa jest wtłaczana na drodze oddechu wymuszonego. 

Tlenoterapia w ratownictwie medycznym - wskazania

Jak już zostało wspomniane tlenoterapia stosowana jest podczas ostrej oraz przewlekłej niewydolności oddechowej. Co może doprowadzić do takiego stanu? 

W jakich przypadkach ratownik zastosuje tlenoterapię? Poniżej lista najważniejszych wskazań:

  • zawał mięśnia sercowego
  • choroby układu krążenia
  • zatrzymanie krążenia
  • zatrucia
  • oparzenia
  • urazy
  • wstrząsy wielonarządowe 
  • wstrząsy mózgowo - czaszkowe 
  • powikłana ciąża (zespół HELLP, EPG-gestoza)
  • choroby układu oddechowego takie jak astma, zapalenie płuc

Zastosowanie tlenoterapii w takich przypadkach skutkuje lepszym wysyceniem krwi tlenem, co umożliwia ustabilizowanie parametrów życiowych poszkodowanego i wdrożenie leczenia celowanego w choroby współistniejące.

Czy tlenoterapia w ratownictwie może okazać się niebezpieczna?

Należy pamiętać, iż każda substancja w odpowiednio dużej dawce lub nieodpowiednio zastosowana może zaszkodzić. Tlen jest najpopularniejszym lekiem stosowanym w trakcie przeprowadzania pierwszej pomocy. Należy jednak pamiętać, iż w niektórych przypadkach może on okazać się zbędny lub niebezpieczny. Zespół ratownictwa medycznego musi mieć na uwadze, że fizjologiczne stężenie tlenu we wdychanym powietrzu wynosi około 21%, a w wydychanym około 17% i do takich mechanizmów regulacyjnych organizm jest przyzwyczajony.  

U niektórych pacjentów tlenoterapia będzie niewskazana przez wzgląd na to, iż może dojść do wypłukania azotu z organizmu (bez tego pierwiastka pęcherzyki płucne ulegają zapadnięciu) lub ze względu na schorzenia z którymi zmaga się pacjent. Takim schorzeniem jest PoChP - przewlekła obturacyjna choroba płuc. W przypadku pacjentów zmagających się z PoChP należy szczegółowo rozważyć tlenoterapię. 

Kolejnym bardzo ważnym czynnikiem jest długość tlenoterapii. Złe dostosowanie długości (powyżej 6 h) może mieć negatywny wpływ na organizm. Zbyt długie podawanie tlenu może doprowadzić do:

  • uszkodzeń płuc 
  • suchości błony śluzowej 
  • owrzodzeń błon śluzowych 
  • zapalenia oskrzeli
  • zwiększonej podatności na zakażenia
  • zmian w wydzielinie 
  • upośledzenie oczyszczania śluzowo-rzęskowego 

Mając na uwadze powyższe czynniki, bardzo ważnym aspektem - wpływającym na bezpieczeństwo - są kwalifikacje personelu. Osoba przeprowadzająca tlenoterapię musi posiąść odpowiednią wiedzę: zarówno teoretyczną, jak i praktyczną. Niezbędna jest znajomość procedur, patofizjologii stanów zagrożenia życia, praktyczna umiejętność zastosowania sprzętu medycznego oraz ogólna znajomość wskazań oraz przeciwwskazań do zastosowania tlenu. 

tlenoterapia w ratownictwie medycznym

Tlenoterapia w ratownictwie i nie tylko

Tlenoterapia w ratownictwie medycznym jest skuteczną metodą, aby przeciwdziałać niedotlenieniu organizmu. Należy jednak pamiętać, iż istnieją też inne zastosowania tlenu, np. tlenoterapia hiperbaryczna. Jest ona skuteczną metodą wspomagania leczenia konwencjonalnego w schorzeniach, takich jak reumatyzm, choroby autoimmunologiczne, przewlekłe choroby skórne i wiele innych.

W naszej klinice oferujemy zabiegi w komorach hiperbarycznych, podczas których oddycha się niemal 100% tlenem pod zwiększonym ciśnieniem. Podczas zabiegu nad pacjentem czuwa wykwalifikowana kadra. Zapraszamy wszystkie osoby z Warszawy i okolic na sesję w naszej klinice!